Financieel resultaat 2021
Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) maken we onderscheid tussen het Saldo van baten en lasten (resultaat voor bestemming) en het Saldo van reservemutaties (onttrekkingen en toevoegingen aan reserves). Bij elkaar opgeteld vormen deze saldi het Resultaat na bestemming (baten en lasten inclusief het saldo van de reservemutaties). Reservemutaties zijn bedoeld voor gerealiseerde uitgaven (dekking door onttrekkingen aan reserves) en om middelen te reserveren voor toekomstige uitgaven (toevoegingen aan reserves). Voor het resultaat na bestemming is een voorstel tot besteding opgenomen.
Over 2021 is het gerealiseerde Saldo van baten en lasten € 14,9 miljoen voordelig en het gerealiseerde Saldo reservemutaties € 8,2 miljoen voordelig. Hierdoor komt het gerealiseerde Resultaat uit op € 23,1 miljoen positief. Dit wordt bijna volledig veroorzaakt door vooruitontvangen rijksbijdagen en vertraagde uitgaven en door ten tijde van het opstellen van de Najaarsnota niet voorzienbare incidentele oorzaken.Na het voorstel tot bestemming van het resultaat resteert een voordelig saldo van € 1,2 miljoen. Dit saldo wordt toegevoegd aan de Algemene reserve.
In de jaarstukken vergelijken we het werkelijke resultaat met de door de raad vastgestelde begroting. Bij de primaire begroting is het resultaat geraamd op € 6,6 miljoen negatief. Gedurende het jaar is dit begrote resultaat bijgesteld naar € 1,3 miljoen positief. De belangrijkste oorzaken voor de verschillen tussen de begroting vóór en de begroting na wijziging hangen samen met het herstelplan, de kadernota, het Meerjarenprogramma Grondontwikkeling (MPG), de coronarapportages, de najaarsrapportage en de septembercirculaire over het gemeentefonds. Het verschil tussen het resultaat in de begroting en de realisatie in de jaarstukken is € 21,8 miljoen positief.
Voor het resultaat is een voorstel tot besteding opgenomen. Relevant voor deze resultaatbestemming is de duiding van het verschil tussen de begroting en het rekeningresultaat van € 21,8 miljoen. Voor € 12,1 miljoen betreft dit:
- geoormerkte en/of eerder aan de raad gemelde bedragen voor besteding in 2022 en verder (€ 9,6 miljoen),
- uitgaven die zijn vertraagd naar 2022 en verder (€ 2,1 miljoen),
- afrekening van gesloten circuits (€ 0,4 miljoen).
Als we het resterende rekeningresultaat van € 9,7 miljoen in het perspectief van de begroting plaatsen, is de afwijking 2% van de begrote lasten van € 432 miljoen.
In onderstaande tabel zijn de realisatie 2020, de begroting vóór wijziging, de begroting na wijziging en de realisatie 2021 opgenomen. De laatste kolom laat het verschil zien tussen de begroting na wijziging en de realisatie.
(bedragen × 1.000) | Realisatie 2020 | Begroot vóór wijziging | Begroot na wijziging | Realisatie 2021 | Verschil begroot na wijziging / realisatie |
|---|---|---|---|---|---|
Baten | 514.004 | 379.841 | 420.982 | 425.945 | 4.962 |
Lasten | 421.604 | 388.674 | 432.308 | 411.010 | 21.297 |
Saldo van baten en lasten | 92.400 | -8.833 | -11.325 | 14.934 | 26.259 |
Onttrekkingen reserves | 107.377 | 9.505 | 36.190 | 30.611 | -5.579 |
Toevoegingen reserves | 197.647 | 7.262 | 23.534 | 22.457 | 1.077 |
Saldo reservemutaties | -90.270 | 2.243 | 12.656 | 8.154 | -4.502 |
Resultaat | 2.130 | -6.591 | 1.331 | 23.088 | 21.757 |
Bij het rekeningresultaat is een voorstel tot bestemming van het resultaat uitgewerkt. Dit zijn voorstellen voor afrekening met bestemmingsreserves (stortingen en onttrekkingen) en een reservering voor de Delftse Rekenkamer. Het saldo dat resteert na het bestemmingsvoorstel is het gemeentelijk resultaat dat wordt toegevoegd aan de Algemene reserve.
Rekeningresultaat | 23.088 | |||
|---|---|---|---|---|
Afrekening Bestemmingsreserves | 21.835 | |||
1. Geoormerkte gelden (centrumfunctie, Prinsenhof) | 2.950 | |||
2. Gelden die tot besteding komen in 2022 e.v. | 9.902 | |||
a. Niet begrote ontvangsten 2021, uitgaven in 2022 e.v. | 5.880 | |||
b. Begrote uitgaven 2021, vertraagd naar 2022 e.v. | 2.342 | |||
c. Aanvullingen voor tekorten in 2022 e.v. | 1.680 | |||
3. Overige voorstellen (reserves) | 8.983 | |||
Overige voorstellen | 31 | |||
Gemeentelijk resultaat | 1.222 | |||
In het vervolg van deze paragraaf geven we een overzicht van het rekeningresultaat 2021 en van het voorstel tot bestemming van het resultaat. Na dit hoofdstuk volgt een toelichting op de ontwikkeling van de financiële positie.
Toelichting gemeentelijk resultaat 2021
De volgende tabel geeft per programma een beeld van de afwijkingen tussen begroting en realisatie.
Overzicht verschillen tussen begroting na wijziging en realisatie
Verschillen tussen begroting en realisatie | Rechtmatig | Totaal | Lasten | Baten | Storting | Onttrekking |
|---|---|---|---|---|---|---|
Duurzaam Delft | Ja | 140 | -446 | 587 | - | - |
Bereikbare en leefbare stad | Ja | 1.147 | 208 | 939 | - | - |
Goed wonen | Ja | 2.358 | 8.564 | -6.206 | - | - |
Schone en veilige stad | Ja | 96 | 255 | -159 | - | - |
Sterk en sociaal | Ja | 6.356 | 6.786 | -430 | - | - |
Solide maatschappelijke basis | Ja | 1.331 | 1.819 | -488 | - | - |
Economische zelfstandigheid | Ja | 4.660 | -873 | 5.533 | - | - |
Stad in bedrijf | Ja | 1.455 | 1.029 | 426 | - | - |
Stad en bestuur | Ja | 1.693 | 930 | 762 | - | - |
Raad | Ja | 35 | 12 | 23 | - | - |
Financieel gezond | Ja | 577 | 1.578 | 3.501 | 1.077 | -5.579 |
Overhead | Ja | 1.908 | 1.435 | 473 | - | - |
Totaal | 21.757 | 21.297 | 4.962 | 1.077 | -5.579 | |
De toelichting op de begrotingsrechtmatigheid is opgenomen bij het onderdeel Rechtmatigheid. De afwijkingen (> € 200.000) zijn toegelicht in de programmaverantwoording en in de paragrafen. In de kolommen Lasten en Baten zijn ook bedragen opgenomen die worden verklaard door posten die een budgettair neutraal karakter hebben en daardoor tegen elkaar wegvallen. Ook deze bedragen lichten we toe in de programmaverantwoording.
De realisatie laat in vergelijking met de begroting een voordeel zien van € 21,8 miljoen. Een groot deel van dit voordeel betreft geoormerkte/eerder aan de raad gemelde gelden, is veroorzaakt door vertraging van uitgaven naar 2022 en verder of is gebaseerd op bestaande regelgeving. Voor het overige voordeel van € 9,7 miljoen is veelal sprake van incidentele oorzaken en/of ontwikkelingen waarvan de financiële effecten in het vierde kwartaal duidelijk zijn geworden. De afwjikingen zijn na de tabel nader toegelicht.
Rekeningresultaat op hoofdlijnen | |||
|---|---|---|---|
bedragen * € 1.000 | |||
Rekeningresultaat | |||
- Begroot na wijziging | 1.331 | ||
- Realisatie 2022 | 23.088 | ||
Verschil begroot na wijziging / realisatie | 21.757 | ||
Verklaring rekeningresultaat | |||
1. Geoormerkte gelden / aan de raad gemelde afwijkingen | |||
- Beschermd wonen | 2.066 | ||
- Maatschappelijke opvang (zie Najaarsrapportage 2021) | 2.388 | ||
- BUIG (zie raadsinformatiebrief 23 november 2021) | 2.974 | ||
- Gemeentefonds (zie raadsinformatiebrief Decembercirculaire 2021) | 2.064 | ||
9.492 | |||
2. Uitgaven vertraagd naar 2022 e.v. | |||
- Corona | 1.960 | ||
- Onderhoud | 142 | ||
2.102 | |||
3. Afrekening gesloten circuits | |||
- Riolering | -101 | ||
- Afval | 159 | ||
- Omgevingsvergunningen | 323 | ||
381 | |||
Nog te verklaren rekeningresultaat | 9.782 | ||
1. Geoormerkte gelden / aan de raad gemelde afwijkingen
Conform regionale afspraken begroten we voor beschermd wonen de inkomsten vanuit het Rijk en niet de daadwerkelijk verwachte lasten, zodat de middelen voor de regionale functie beschikbaar blijven. Er ontstaat een overschot doordat wij vooruitlopen in de ontwikkeling van beschermd wonen naar beschermd thuis (zie voorstel tot bestemming rekeningresultaat).
In de Najaarsrapportage 2021 is gemeld dat de middelen die we ontvangen als centrumgemeente voor maatschappelijke opvang ('Blokhuisgelden') hoger zijn dan de uitgaven. Voor deze middelen volgt een voorstel conform de centrumafspraken. Tot dat moment blijven de middelen beschikbaar (zie voorstel tot bestemming rekeningresultaat).
Voor de BUIG zijn extra middelen ontvangen, als gevolg van een rekenfout door het ministerie van SZW (raadsinformatiebrief van 23 november 2021, registratienummer 4690707). Afgesproken is de extra middelen te reserveren voor loonkostensubsidies (zie voorstel tot bestemming rekeningresultaat).
In de decembercirculaire 2021 over het gemeentefonds zijn extra middelen opgenomen voor de coronacrisis, taakmutaties en decentralisatie- en integratieuitkeringen (zie raadsinformatiebrief van 18 januari 2022, registratienummer 4734901). Afgesproken is de extra middelen te reserveren via de resultaatbestemming (zie voorstel tot bestemming rekeningresultaat).
2. Uitgaven vertraagd naar 2022 e.v.
Het jaar 2021 was opnieuw bijzonder als gevolg van covid-19. De coronapandemie heeft op diverse momenten in het jaar geleid tot maatregelen met financiële consequenties. Gedurende het jaar zijn de financiële consequenties inzichtelijk gemaakt in de coronarapportages. Voor zover sprake is geweest van lagere lasten geldt dat deze minder goed waren te prognotiseren als gevolg van de verschillende verlengingen van lockdowns. Daardoor werd pas in het vierde kwartaal duidelijk in welke mate lasten lager uit zijn gevallen als gevolg van het niet doorgaan van activiteiten, lager energieverbruik en lagere schoonmaakkosten.Voor een deel schuiven deze uitgaven door naar volgende jaren. Ook is sprake van overige corona-gerelateerde afwijkingen die met de bestemmingsreserve worden afgerekend. Voor onderwijshuisvesting, sportaccommodaties en vastgoed zijn onderhoudswerkzaamheden vertraagd en doorgeschoven naar 2022 en verder (zie ook het voorstel voor bestemming van het rekeningresultaat).
3. Afrekening gesloten circuits
Conform de nota Reserves, Voorzieningen en Investeringen (2020) zijn de exploitatieresultaten van de gesloten circuits al verwerkt in het rekeningresultaat. Deze afrekening vindt plaats op basis van de daadwerkelijk gerealiseerde voor- en nadelen en is niet langer onderdeel van het voorstel tot bestemming van het resultaat.
Voor het resterende rekeningresultaat van € 9,7 miljoen geldt dat dit in hoofdzaak wordt verklaard door incidentele afwijkingen die zijn ontstaan ná de Najaarsnota 2021 (met peildatum 31 augustus 2021).
Rekeningresultaat op hoofdlijnen | |||
|---|---|---|---|
bedragen * € 1.000 | |||
Nog te verklaren rekeningresultaat | 9.782 | ||
Voordelen ná Najaarsrapportage 2021 | |||
- Nieuw Delft (PFAS) | 1.436 | ||
- Overige algemene dekkingsmiddelen (o.a. cao) | 1.387 | ||
- Vrijval pensioenvoorziening | 1.041 | ||
- Inkomsten parkeren | 924 | ||
- Lokale heffingen / dividend / rente | 874 | ||
- BUIG | 769 | ||
- Sociaal domein | 557 | ||
- Erfgoed | 469 | ||
- Openbare orde en veiligheid | 453 | ||
- Grondexploitatie (geen woningbouw) | 262 | ||
- Prinsenhof | 159 | ||
- BCF | 440 | ||
- TOZO | 300 | ||
- Overig | 711 | ||
9.782 | |||
Saldo | 0 | ||
- Nieuw Delft (PFAS)
De toevoeging aan de verliesvoorziening voor de kosten van PFAS en de dekking uit de Algemene reserve zijn niet gerealiseerd omdat de voorziening al in 2020 is verhoogd. De grondexploitatie van Nieuw Delft is geactualiseerd. Omdat de eindwaarde verbetert, kan een deel van de voorziening vrijvallen. - Overige algemene dekkingsmiddelen (inclusief cao)
Door de late ingangsdatum van de cao voor gemeentelijk personeel en een lager stijgingspercentage is een incidentele voordeel ontstaan. - Vrijval pensioenvoorziening
Door de gestegen rente en het overlijden van een rechthebbende is in 2021 sprake van vrijval in de pensioenvoorziening voor (voormalig) wethouders. - Inkomsten Parkeren
De opbrengsten van het straatparkeren alsmede de inkomsten van vergunningen en ontheffingen zijn hoger dan voorzien door betaalgedrag, economische ontwikkeling, gebiedsuitbreidingen betaald parkeren en de introductie van het mixparkeren. De coronapandemie heeft een minder groot effect gehad op de parkeerinkomsten dan verwacht bij de Najaarsrapportage 2021. - Lokale heffingen / dividend / financieringsfunctie
Het voordeel bij de onroerendezaakbelasting is veroorzaakt door hogere stijging van de WOZ-waarden van woningen dan is aangenomen bij de opstelling van de begroting.
De BNG, Evides en Stedin hebben meer dividend uitgekeerd dan begroot.
Op de financieringsfunctie is een voordeel ontstaan door lagere rentelasten en hogere rentebaten. - BUIG overig
We kunnen de voorziening Dubieuze debiteuren verlagen, omdat we op basis van betaalde aflossingen verwachten dat we in de praktijk meer geld op de vorderingen ontvangen dan eerder ingeschat. Tevens is voor een hoger bedrag aan invorderingen opgelegd. - Sociaal domein
Voor de Wmo en jeugdzorg is een aantal beleidsmaatregelen vertraagd (onder meer door covid-19 en regionale afhankelijkheden).
Bij jeugdzorg is de stijging van de zorgkosten lager uitgevallen dan waarmee rekening is gehouden. Uit de GGR GGD-Veilig Thuis zijn voordelen ontstaan die teruggaan naar de deelnememende gemeenten. - Erfgoed
Een voordeel is ontstaan door meer opbrengsten voor geleverde diensten, de ontvangst van een provinciale subsidie voor Monumentenzorg, uitgestelde werkzaamheden voor de implementatie van een nieuw archief collectiebeheersysteem en lagere personeelskosten. - Openbare orde en veiligheid
Binnen Openbare orde en veiligheid loopt een aantal projecten door in 2022. Ook is een extra besparing op de formatie gerealiseerd. - Grondexploitatie (niet woningbouw)
Een voordeel is ontstaan door de verkoop van een kavel aan de Vulcanusweg ten behoeve van het programma hoogfrequent spoorvervoer (PHS). - Museum Prinsenhof
Een voordeel is ontstaan door lagere lasten en hogere baten. Wel moeten aankopen, bijdragen van derden en een vertraging van archiefbewerking nog verrekend worden (zie voorstel tot bestemming rekeningresultaat). - BCF
Een voordeel is ontstaan door nog te ontvangen middelen voor het BTW Compensatiefonds. - TOZO
Voor de specifieke uitkering TOZO worden nog uitvoeringskosten ontvangen.
Voorstel tot bestemming van het resultaat
Rekeningresultaat | 23.088 | |||
|---|---|---|---|---|
Afrekening Bestemmingsreserves | 21.835 | |||
1. Geoormerkte gelden (centrumfunctie, Prinsenhof) | 2.950 | |||
2. Gelden die tot besteding komen in 2022 e.v. | 9.902 | |||
a. Niet begrote ontvangsten 2021, uitgaven in 2022 e.v. | 5.880 | |||
b. Begrote uitgaven 2021, vertraagd naar 2022 e.v. | 2.342 | |||
c. Aanvullingen voor tekorten in 2022 e.v. | 1.680 | |||
3. Overige voorstellen (reserves) | 8.983 | |||
Overige voorstellen | 31 | |||
Gemeentelijk resultaat | 1.222 | |||
Bij de voorstellen voor afrekening met bestemmingsreserves is sprake van 3 categorieën:
- Geoormerkte gelden (centrumfunctie, Prinsenhof)
Dit betreft middelen die beschikbaar moeten blijven voor de centrumfunctie die Delft heeft voor andere gemeenten (Beschermd wonen, Maatschappelijke opvang, Vrouwenopvang) of omdat gelden zijn geoormerkt voor een specifiek doel (Prinsenhof). - Gelden die tot besteding komen in 2022 e.v.
a. Niet begrote ontvangsten in 2021, uitgaven in 2022 e.v.
Extra middelen van het Rijk in 2021 zijn niet uitgegeven (BUIG, decembercirculaire). Wel zijn afspraken gemaakt over de besteding in 2022 en verder.
b. Begrote uitgaven 2021, uitgaven vertraagd naar 2022 e.v.
Opgetreden onderschrijdingen (onder meer door de coronacrisis) waarbij tevens sprake is van noodzakelijke aanwendingen in 2022 en verder.
c. Aanvullingen voor tekorten in 2022 e.v.
Op basis van meerjarenonderhoudsplannen die in voorbereiding zijn, worden tekorten verwacht bij onderwijshuisvesting, sportvelden en vastgoed. Om hierop voorbereid te zijn, wordt nu een aanvullende reservering voorgesteld. - Overige voorstellen (reserves)
Omdat de kosten van een werkplek zijn gestegen en door het concept hybride werken (in de reactie op de coronacrisis) is een extra investering benodigd. Een voorstel voor hybride werken is in voorbereiding. Voorgesteld wordt om in de bestemmingsreserve Automatiseringsmiddelen middelen te reserveren voor werkplekkosten.
Daarnaast wordt nu invulling gegeven aan de (financiële) kaders die zijn afgesproken in de nota Kostenverhaal die in 2021 is vastgesteld. Voorgesteld wordt in de bestemmingsreserve Ruimtelijke ontwikkeling middelen te reserveren voor noodzakelijke investeringen in de rioolcapaciteit die samenhangen met de verstedelijkingsopgave van de stad (bovenwijkse voorzieningen). Dit betreft voorfinanciering c.q. dekking, afhankelijk van de afspraken die met projectontwikkelaars gemaakt worden. Concrete investeringsvoorstellen volgen op korte termijn.
In de tabel hierna is een specificatie van de voorstellen opgenomen. Een nadere toelichting staat in de programmaverantwoording. Tevens is een beoordeling van de voorstellen op grond van de Financiële verordening opgenomen in de bijlagen.
Voorstellen tot afrekening van het jaarrekening resultaat | |||
|---|---|---|---|
bedragen * € 1.000 | Storting / Lasten | Onttrekking / Baten | Effect op weerstands-vermogen |
Afrekening met bestemmingsreserves | 22.935 | 1.100 | -21.835 |
1. Geoormerkte gelden (centrumfunctie, Prinsenhof) | |||
- Reserve MO/BW/Begeleiding - Beschermd Wonen | 1.422 | -1.422 | |
- Reserve MO/BW/Begeleiding - Maatschappelijke Opvang | 2.252 | -2.252 | |
- Reserve Decentralisatie-uitkering Vrouwenopvang | 281 | 281 | |
- Reserve Cultureel Erfgoed Delft - Archiefbewerking Museum Prinsenhof | 100 | -100 | |
- Reserve Cultureel Erfgoed Delft - Cultuuraankopen Museum Prinsenhof | 276 | 326 | 50 |
- Reserve Dekking kapitaallasten - Visie naar Ontwerp Museum Prinsenhof | 493 | 493 | |
2. Gelden die tot besteding komen in 2022 e.v. | |||
a. Niet begrote ontvangsten 2021, uitgaven in 2022 e.v. | |||
- Reserve Sociaal domein - BUIG | 2.974 | -2.974 | |
- Reserve Maatregelen coronacrisis - Decembercirculaire | 1.950 | -1.950 | |
- Reserve Beleid en uitvoering - Decembercirculaire | 956 | -956 | |
b. Begrote uitgaven 2021, uitgaven vertraagd naar 2022 e.v. | |||
- Reserve Maatregelen coronacrisis | 1.960 | -1.960 | |
- Reserve Vastgoed - Onderhoud Vastgoed | 382 | -382 | |
c. Aanvullingen voor tekorten in 2022 e.v. | |||
- Reserve Onderwijshuisvesting - Aanvulling onderhoud gymzalen | 80 | -80 | |
- Reserve Beleid en uitvoering - Aanvulling onderhoud sportvelden | 800 | -800 | |
- Reserve Vastgoed - Aanvulling onderhoud | 800 | -800 | |
3. Overige voorstellen (reserves) | |||
- Reserve Automatiseringsmiddelen - Hybride werken | 683 | -683 | |
- Reserve Ruimtelijke ontwikkeling - Kostenverhaal Bovenwijkse voorzieningen | 8.300 | -8.300 | |
Overige voorstellen | 31 | - | -31 |
Verordening Delftse Rekenkamer art.5 lid 8 | 31 | -31 | |
Totaal | 22.966 | 1.100 | -21.866 |