Lokale heffingen
Deze paragraaf geeft verantwoording over de resultaten van het gemeentelijk beleid met betrekking tot de heffingen en tarieven voor 2021, zoals opgenomen in de paragraaf Lokale heffingen van de Programmabegroting 2021-2024. De paragraaf geeft inzicht in:
- de algemene ontwikkelingen;
- de gerealiseerde opbrengsten per heffing;
- de tariefontwikkeling en de hoogte van de woonlasten;
- de kwijtschelding van de gemeentelijke heffingen;
- de gerealiseerde mate van kostendekkendheid van de tarieven.
De lokale heffingen zijn te verdelen in belastingen, zoals de onroerendezaakbelasting en retributies, zoals de afvalstoffenheffing. Bij belastingen is de besteding niet gebonden aan een bepaald doel. Bij retributies is dit wel het geval, namelijk het verrichten van een gemeentelijke taak (zoals afvalinzameling) of dienstverlening (zoals het verstrekken van een paspoort). Retributies zijn verder gehouden aan een opbrengstlimiet. Ze mogen maximaal 100% opbrengen van de kosten die de gemeente kan toerekenen aan de betreffende taak of dienstverlening. Sinds 2013 heeft Delft de heffing en inning van de meeste lokale heffingen en de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken (WOZ ) ondergebracht bij de Regionale Belasting Groep (RBG), een gemeenschappelijke regeling van twee waterschappen en drie gemeenten.
Ontwikkelingen 2021
Nominale ontwikkeling
Bij de vaststelling van de Programmabegroting 2021-2024 zijn de meeste gemeentelijke heffingen en overige tarieven voor het jaar 2021 verhoogd met het stijgingspercentage van de consumentenprijsindex (CPI) van 1,7% (bron: CPB).
Coronacrisis
Ook in 2021 heeft de coronacrisis gevolgen gehad voor de gemeentelijke belastingen. Als deel van een pakket aan ondersteuningsmaatregelen voor de lokale economie heeft de raad de tarieven voor precariobelasting op terrassen en terrasboten (via twee besluiten) verlaagd met 50%. Voor wijziging van een horecavergunning is een nultarief voor de leges ingevoerd. Beide maatregelen zijn eenmalig vastgesteld voor 2021. Bij de incasso van opgelegde aanslagen heeft de RBG ingezet op het bieden van uitstel en maatwerk bij betalingsproblemen. Dat heeft geresulteerd in een lagere toename van oninbaarheid dan verwacht. De RBG ziet geen opvallende verslechtering van het betaalgedrag. Bij kwijtschelding is er de verwachting van een lichte stijging. Voor de komende jaren is het effect op de belastingopbrengst moeilijk in te schatten, omdat nog niet goed duidelijk is wat de economische effecten van de coronacrisis uiteindelijk zullen zijn.
WOZ en onroerendezaakbelastingen (OZB)
De Waarderingskamer is de landelijke toezichthouder op de uitvoering van de WOZ. Na de jaarlijkse kwaliteitscontrole heeft de RBG van de Waarderingskamer toestemming gekregen om voor 2021 de WOZ-waarden bekend te maken en de OZB-aanslagen op te leggen. De Waarderingskamer heeft de beoordeling van de WOZ-uitvoering door de RBG als 'Goed' gehandhaafd.
Verruiming gemeentelijk belastinggebied
In mei 2020 heeft toenmalig staatssecretaris Vijlbrief de Tweede Kamer een pakket voorstellen voor het belastingsstelsel aangeboden. Dit ging onder andere over mogelijkheden om gemeenten meer belastingen te kunnen laten heffen.In het regeerakkoord van het kabinet-Rutte IV is geen concreet vervolg hiervoor opgenomen.
Gerealiseerde opbrengsten
De opbrengsten per belastingsoort zijn opgenomen in onderstaande tabel.
Inkomsten per belastingsoort | |||
|---|---|---|---|
(bedragen × € 1.000) | Begroot na wijziging | Realisatie | Verschil begroot na wijziging/ realisatie |
Woonlastenheffingen | |||
OZB | -28.659 | -29.122 | -463 |
Afvalstoffenheffing (voor afrek kwijtschelding) | -14.700 | -15.273 | -573 |
Rioolheffingen (voor aftrek kwijtschelding) | -13.029 | -11.860 | 1.169 |
Overige heffingen | |||
Reinigingsrechten | -519 | -432 | 87 |
Kadegelden + precario haven | -153 | -220 | -67 |
Leges omgevingsvergunningen | -3.440 | -3.134 | 306 |
Overige leges | -1.826 | -2.181 | -355 |
Parkeerbelasting | -7.334 | -8.309 | -975 |
Reclamebelasting | -236 | -244 | -8 |
Precariobelasting | -2.334 | -2.272 | 62 |
Toeristenbelasting | -485 | -349 | 136 |
Totaal | -72.715 | -73.396 | -681 |
De overschrijding bij de OZB op woningen is veroorzaakt door de aanhoudende grote prijsstijgingen op de woningmarkt. Deze turbulentie maakt een exacte prognose moeilijker. Bij de niet-woningen is sprake van een corona-effect doordat de verwachte economische teruggang is uitgebleven. De daarmee verwachte leegstand en terugval in waarde van de niet-woningen is grotendeels uitgebleven. Voor de resultaten bij de afvalstoffenheffing en de rioolheffing is een toelichting opgenomen bij het betreffende programma. Het resultaat bij de parkeerbelasting hangt samen met efficiëntere handhaving, uitbreiding van het parkeergebied en de invoering van mix-parkeren. De onderschrijding bij de leges omgevingsvergunningen heeft twee oorzaken: 1) er zijn relatief meer kleine aanvragen geweest dan verwacht en 2) in de realisatie zit een geschatte opbrengst voor enkele grote aanvragen die in de laatste maanden van 2021 in behandeling zijn genomen, maar waarvoor nog geen aanslag is opgelegd. De schatting is lager dan de nu verwachte aanslag. Het kan namelijk gebeuren dat deze lager wordt omdat de uiteindelijke bouwsom lager uitvalt. De overschrijding bij de overige leges wordt met name veroorzaakt door een extra vraag naar reisdocumenten, wat een inhaaleffect is geweest van het opheffen van de tijdelijke reisbeperkingen door corona. Hierbij moet nog in aanmerking worden genomen dat daarmee ook de verplichte afdracht aan het Rijk € 202.000 hoger uitvalt dan geraamd. Door sterke vermindering van de toeristische en de zakelijke overnachtingen vanwege corona is er een ruime terugval aan inkomsten uit de toeristenbelasting.
Tariefontwikkeling woonlasten
Onderstaande tabel laat de ontwikkeling van de tarieven voor de woonlasten zien in 2021. Voor de OZB zijn hierbij de tarieven opgenomen die zijn vastgesteld bij de 1e wijziging van de verordening.
Tariefsontwikkeling | |||
|---|---|---|---|
Belastingsoort / Categorie | Tarief 2020 | Tarief 2021 | Tariefstijging t.o.v. vorig boekjaar |
OZB | |||
Eigenaren woningen | 0,11910% | 0,10664% | -10,5% |
Eigenaren niet-woningen | 0,29016% | 0,30700% | 5,8% |
Gebruikers niet-woningen | 0,22733% | 0,26017% | 14,4% |
Afvalstoffenheffing | |||
Meer-persoons huishouden | € 353,66 | € 364,62 | 3,1% |
Een-persoons huishouden | € 225,76 | € 232,76 | 3,1% |
Reinigingsrechten* | |||
Tot 480 liter per twee weken | € 406,68 | € 413,68 | 1,7% |
Verhoging > 480 liter per 240 liter | € 202,14 | € 208,40 | 3,1% |
Rioolheffing | |||
Afvoerrecht <= 500 m3 | € 48,20 | € 48,20 | 0,0% |
Afvoerrecht > 500 m3 | € 0,57 | € 0,57 | 0,0% |
Afvoerrecht > 500.000 m3 | € 0,21 | € 0,21 | 0,0% |
Aansluitrecht eigenaren | € 171,78 | € 171,78 | 0,0% |
Vergelijking met gemeenten in de regio
De lokale lasten van Delft zijn in de onderstaande grafiek vergeleken met die van andere gemeenten in de regio en met het landelijk gemiddelde. Ook zijn de lokale lasten van Leiden toegevoegd, omdat dit een stad is van vergelijkbare grootte met eveneens een universiteit en een historisch centrum.
Woonlastenvergelijking per huishouden in andere gemeenten in 2021
De grafiek hieronder laat de vergelijking zien van de woonlasten voor éénpersoons- en meerpersoonshuishoudens in verschillende gemeenten in 2021. Onder de woonlasten wordt in dit verband verstaan: het bedrag dat een huishouden in een gemeente betaalt aan OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing op basis van de gemiddelde woningwaarde in de gemeente.
Grafiek: woonlastenvergelijking totaal huishoudens regio 2021
Bron: COELO+Waarderingskamer+gemeentelijke websites
Woonlastenvergelijking per component in andere gemeenten in 2021
De onderstaande grafiek geeft weer de verdeling over de componenten OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing, als onderdeel van de totale woonlasten voor een meerpersoonshuishouden in de verschillende gemeenten in 2021.
Grafiek: woonlastenvergelijking huishoudens regio 2021 per component
Bron: COELO, Waarderingskamer en gemeentelijke websites
Kwijtschelding
Kwijtschelding is bedoeld voor mensen met een laag inkomen zonder vermogen of waardevolle bezittingen. Bij de kwijtschelding wordt rekening gehouden met het vermogen en met de betalingscapaciteit. In 2021 is voor onderstaande bedragen kwijtschelding verleend.
Kwijtschelding | |||
|---|---|---|---|
Belastingsoort | Begroot na wijziging | Realisatie | Verschil begroot na wijziging/ realisatie |
Afvalstoffenheffing | 1.422.400 | 1.317.821 | 104.579 |
Rioolheffing - gebruik | 257.303 | 247.758 | 9.545 |
Leges indentiteitsbewijs (gemeentelijk deel) | 15.140 | 4.394 | 10.746 |
Leges huisvestingsvergunning | - | - | - |
Totaal | 1.694.843 | 1.569.973 | 124.870 |
Kwijtschelding als percentage van de totale heffing
De kwijtschelding voor afvalstoffenheffing en rioolrechten wordt uitgevoerd door de RBG. De RBG heeft onderstaande opgave gedaan van de verleende kwijtschelding als percentage van het in dat jaar opgelegde totaalbedrag van de betreffende heffing.
Kwijtscheldingspercentages | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Belastingsoort | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
Afvalstoffenheffing | 10,0% | 9,8% | 10,2% | 9,4% | 9,1% |
Rioolheffing | 10,2% | 10,0% | 10,5% | 9,8% | 9,5% |
Kostendekkendheid van de tarieven
Voor een aantal gemeentelijke heffingen is in de wet opgenomen dat de tarieven in de betreffende verordening op basis van de begroting maximaal 100% van de aan het tarief toe te rekenen kosten mogen dekken. Het gaat met name om de tarieven voor reiniging, riolering en de leges. De daadwerkelijk gerealiseerde kostendekking is opgenomen in onderstaande tabel. De berekening van de kostendekking is gemaakt op basis van de gerealiseerde opbrengsten en de herberekende uurtarieven en overheadtoeslag.
Gerealiseerde kostendekkendheid | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
Bedragen x € 1.000 | Directe kosten | Overhead | Baten | Kosten- dekking realisatie | Kosten- dekking begroting | Verschil |
Reiniging * | 11.822 | 3.378 | 15.273 | 100,5% | 92,9% | 7,6% |
Riolering * | 10.126 | 2.086 | 12.628 | 103,4% | 94,8% | 8,6% |
Leges Titel 1 - Algemene dienstverlening | 1.281 | 789 | 1.858 | 89,8% | 84,9% | 4,9% |
Leges Titel 2 - Omgevingsvergunningen | 2.078 | 1.928 | 3.135 | 78,3% | 84,5% | -6,2% |
Leges Titel 3 - dienstverlening Europese richtlijn | 21 | 20 | 33 | 80,5% | 57,7% | 22,8% |
Kadegelden | 489 | 143 | 29,2% | 21,3% | 7,9% | |
De gerealiseerde kostendekking blijft met uitzondering van een minimale overschrijding bij de afvalstoffenheffing onder de 100%. Bij de afvalstoffenheffing is minder kwijtschelding verleend dan voorzien. Bij de rioolheffing blijft de kostendekkendheid onder de 100%, omdat een bezwaar tegen een hoge aanslag bij één bedrijf onverwacht gegrond is verklaard. De kostendekkendheid bij de leges is gestegen, doordat de overheadkosten licht zijn gedaald ten opzichte vaan de begroting. De gerealiseerde kostendekkendheid van titel 2 (Omgevingsvergunningen) is lager dan begroot vanwege het relatief veel kleine aanvragen en het laat in het jaar ontvangen van een aantal grote aanvragen. Bij Titel 3 (dienstverlening Europese richtlijn) van de leges is de kostendekkendheid incidenteel sterk gestegen, doordat in 2021 nauwelijks tot geen evenementenvergunningen zijn verstrekt.